De tweede St. Anthoniekapel

Zooals wij bij de beschrijving van de eerste kapel van dien naam reeds zagen, werd deze kapel in het jaar 1491 gebouwd en wel, als J.C.A. Hezenmans in zijn werk de St. Antoniuskapel te 's Hertogenbosch het bij het rechte eind zoude hebben, door de Broederschap van St. Anthonis, die 15 Maart 1429 door den Hoogschout en Schepenen van den Bosch was geconfirmeerd geworden. De patroon dezer kapel was de H. Antonius abt. Volgens van Heurn Beschrijving waren in deze kapel vier altaren: a. het hoogaltaar, dat aan St. Antonius was toegewijd en waarop eene vicarie was gevestigd, welke reeds in het jaar 1429 was gesticht; uit dat stichtingsjaar maakte van Heurn op, dat dit altaar aanvankelijk in de eerste St. Antoniekapel had gestaan, eene conclusie, die wel onjuist kan zijn; b. het O.L.V altaar; c. het altaar van St. Genoveva; d. het altaar van de H. Maria Magdalena. Van Heurn vond deze altaren vermeld in het testament van Jonkvr. Maria van Doerne van 11 Februari 1536. Te oordeelen naar het getal harer altaren moet deze kapel van tamelijk grooten omvang zijn geweest; van Heurn zegt dan ook, dat zij groot was. Bij het beleg van den Bosch in 1629 werd zij zeer gehavend en sedert dien werd zij niet meer gerestaureerd. In 1640 dreigde haar gewelf in te storten en de Regeering van den Bosch, die zich na de reductie van den Bosch ook van deze kapel blijkt te hebben meester gemaakt, liet daarom dat gewelf inslaan, waarna zij de muren der kapel met ankers deed versterken; tegelijkertijd nam zij van het Broederschap van St. Anthonis af alle rentebrieven en titels van de bezittingen dezer kapel om de inkomsten daarvan voor de andere kapellen en kerken te gebruiken 1). Den 11 September 1690 (Reg. no 480 f. 35 vso) verkocht zij de St. Anthoniekapel met uitzondering van haren voorgevel, dien zij behield, bij eene

Koopers van het erf en den opstal van deze kapel werden Mathijs Smits en Willem Vreggen; zij zullen daarna het muurwerk daarvan hebben afgebroken, met uitzondering van den voorgevel dien zij, als gezegd, moesten laten staan 3).

Volgens van Heurn Beschrijving werd het torentje met het slagwerk 4), dat blijkens voormelde akte boven op den

Bij het bombardement van die stad door de Franschen in 1794 werd laatstbedoeld torentje beschadigd.

In 1910 was de voorgevel dezer kapel, welke nog steeds het eigendom der gemeente den Bosch was gebleven, erg bouwvallig geworden. De Raad van die gemeente heeft daarom dien gevel, voor zooverre zij toen daarvan eigenares was, doen herstellen; het overige van dien gevel heeft de Raad vervolgens ook voor zoover mogelijk in zijnen oorspronkelijken toestand doen terugbrengen, nadat hij daarover met L. en F. Meuwese, handelende onder de firma Wed. P.J. Moonen te den Bosch, die eigenares waren van het benedenste gedeelte van den voorgevel en de daarachter gelegen erven, op den 23 Februari 1911 een contract had gesloten, waarbij hunne wederzijdsche rechten en verplichtingen ten aanzien van dien gevel opnieuw werden geregeld en vastgesteld 5).

Thans is dit huis genummerd Windmolenbergstraat 2.